صیحه آسمانی

صیحه آسمانی یکی از نشانه‌های حتمی ظهور منجی از دیدگاه شیعیان است.^[۱]از لحاظ لغوی به معنای بانگ و فریاد آسمانیست. صدای بسیار بلندی است که همه مردم زمین آن را خواهند شنید. بنا بر روایات این نشانه در ماه رمضان سال ظهور رخ می‌دهد.^[۲][۳]

پدیدار شدن دستی در آسمان

در روایتی منسوب به علی بن ابیطالب درباره حوادث مرتبط با صیحه آسمانی آمده:^[۲][۴]

...آنگاه امور مردم هرگز اصلاح نمی‌شود، و هرگز نمی‌توانند در اطراف یک محور گرد آیند، تا هنگامی که منادی از آسمان بانگ بر می‌آورد که به سوی فلانی بشتابید و از او دور نشوید، سپس کف دستی در آسمان ظاهر می‌شود، و به سوی او اشاره می‌کند.

همچنین در روایتی منسوب به محمد بن عبدالله آمده که دو شب گذشته از ماه رمضان نشانه‌ای در آسمان ظاهر می‌شود.^[۵]

ندای اول

قبل از ظهور در یک روز صدایی از آسمان برمی خیزد که خطاب به مردم، نام قائم را صدا می‌زند. این صدا که متعلق به جبرئیل است در اول روز می‌گوید که حق با آل علی و شیعیان اوست.^[۱][۳][۲]

ندای دوم

در انتهای همان روز شیطان ندا می‌دهد، حق با سفیانی و پیروان اوست

شیصبانی یا عوف سلمی در باور دین اسلام شیعه، فردی‌ست که در آخر الزمان و پیش از قیام مهدی در عراق ظهور می‌کند. آغاز کار وی از تکریت است و در دمشق کشته می‌شود.

واژه شیصبان یکی از نام‌های ابلیس است^[۱] و در لغت به‌ معنای مورچه نر، لانه مورچگان، رهبرگروهى از پریان^[۲] و گهگاهی ائمه ازین واژه برای اشاره به بنی‌عباس استفاده می‌کرده‌اند^[۳]

از امام سجاد نقل‌شده:^[۴]

خروج شعیب بن صالح پس از عوف سلمی و قبل از خروج سفیانی است.

و از امام باقر آمده‌است:^[۵]

سفیانی خروج نمی کند، مگر آن که قبل از او شیصبانی در سرزمین کوفان (همان عراق) خروج کند. او همچون جوشیدن آب از زمین می جوشد و فرستادگان شما را به قتل می رساند. بعد از آن انتظار خروج سفیانی و ظهور قائم باشید.

امت اسلام در آخرالزمان

.........................................................................................................................

پیامبر اسلام دربارهٔ امت خود در آخرالزمان گفته که در آن زمان ۵ چیز را فراموش می‌کنند^[۲]:

• دنیا را دوست می‌دارند و آخرت را فراموش می‌کنند.
• ثروت را دوست می‌دارند و حساب قیامت را فراموش می‌کنند.
• زنان را دوست می‌دارند و حورالعین را فراموش می‌کنند.
• قصرهای دنیا را دوست می‌دارند و خانهٔ قبر را فراموش می‌کنند.
• خود را دوست می‌دارند و خدا را فراموش می‌کنند.

خروج سفیانی

خروج سفیانی یکی از نشانه‌های حتمی ظهور منجی^{[نیازمند منبع]} از دیدگاه شیعیان است.^[۱] به‌باور ایشان سفیانی که دشمن سپاهیان حجت بن حسن (مهدی) است، بیش‌ترین سهم را در نبردهای قبل از ظهور دارد^[۲] و با تظاهر به دینداری، گروه زیادی از مسلمانان را فریب می دهد و قیام‌اش را از شام آغاز می‌کند و عراق و حجاز را پس از جنگ‌های متعددی تسخیر می‌کند و سرانجام به‌دست حجت بن حسن (مهدی) کشته می‌شود.^[۳]

حتمی بودن قیام سفیانی

امام جعفر صادق در روایتی در بحارالانوار^[۴] دربارهٔ حتمی بودن قیام سفیانی می‌گوید:^[۵]

سفیانی از نشانه‌های حتمی ظهور است و خروج او از آغاز تا انجام پانزده ماه به طول می‌کشد...

در روایتی از امام علی:
" بعد از خروج سفیانی به اندازه یک وضع حمل (معادل 9 ماه) بر او بشمارید. "

زمان آغاز قیام

بنابر روایت دیگری^[۶] از جعفر صادق، قیام سفیانی در ماه رجب رخ خواهد داد.^[۷]

قیام سفیانی

بنابر روایات متعدد آغاز حرکت سفیانی از وادی یابس است.^[۸] اما بنابر روایتی در نسخه خطی ابن حماد^[۹] به‌نقل از محمد بن جعفر بن علی، آغاز حرکت سفیانی از روستایی به نام أندرا است. وی ۷ نفر همراه نیز دارد.^[۱۰] بنابر روایات قیام او سه مرحله دارد:

• تثبیت قدرت
• پیکار در عراق
• بازگشت به شام

تثبیت قدرت

سفیانی در ابتدا دست به یک شورش زده و پس از ۶ ماه جنگ مداوم بر ۵ منطقهٔ دمشق، اردن، حمص، فلسطین و قنسرین غلبه می‌کند^[۱۱][۷]، سپس بر تمامی منطقه شام به جز لبنان مسلط شده و بر آنجا فرمانروایی می‌کند^[۱۲][۱۳].

پیکار در عراق

او بعد از سلطه بر تمامی منطقه به عراق و حجاز لشکرکشی می‌کند.^[۷] هدف اصلی او برای ورود به عراق، مقابله با سپاه ایران است که می‌خواهند که برای فتح سوریه و قدس از راه عراق به آنجا بروند.^[۱۴] سپس سپاه سفیانی وارد قرقیسیا می‌شود.

جنگ قرقیسیا

تصویری از فرات، جنگ قرقیسیا در کنار این رود رخ می‌دهد.

پس از ورود سفیانی به منطقهٔ قرقیسیا جنگی رخ می‌دهد که به جنگ قرقیسیا معروف است. قرقیسیا شهر کوچکی بوده در مدخل نهر بوخار در رود فرات که امروزه فقط خرابه‌های آن نزدیک شهر دیرالزور نزدیک مرز سوریه با عراق قرار دارد.^[۱۵]

جنگ قرقیسیا در مرزهای سوریه، عراق و ترکیه به وقوع خواهد پیوست. دلیل اصلی این جنگ پیدا شدن گنجی در رود فرات است.^[۱۴] این گنج به صورت کوهی از طلا و نقره‌است که از درون فرات بیرون کشیده می‌شود^[۱۶]. همهٔ مردم برای دستیابی به آن گنج وارد این سرزمین شده‌اند و به همین خاطر جنگ سختی رخ می‌دهد که به کشته شدن صدها هزار نفر می‌انجامد^[۱۴].

در روایات شیعی^[۱۷] از این نبرد به نام سفرهٔ الهی یاد شده، چون در آن سفیانی به جنگ با أبقع و أصهب که دشمن مشترک سفیانی و شیعیان هستند، می‌پردازد که این امر باعث کشته شدن بسیاری از سپاهیان سفیانی می‌شود^[۱۸]. در این جنگ سفیانی بر سپاهیان أبقع و أصهب پیروز می‌شود و هر دوی آنها را به قتل می‌رساند. در این جنگ صدهزار نفر کشته می‌شوند^[۱۸]. سپس سفیانی هفتاد هزار نفر از سپاهیانش را به سوی کوفه اعزام می‌کند^[۱۹].

اشغال عراق

حاکم عراق در زمان حملهٔ سپاه سفیانی فردی به نام شیصبانی است^[۲۰]. سپاه سفیانی متشکل از صد و سی هزار نفر^[۱۵]، از سمت غرب به عراق وارد می‌شوند و به سپاهیان شیصبانی حمله کرده و تمامی سپاهیان او را از بین می‌برند^[۲۰]. سفیانی با سلطه بر عراق، کشتار بزرگی را ترتیب می‌دهد^[۲۰][۲۱]. سپاه سفیانی در شهرهای بغداد، الانبار، صرات، فاروق و روحا مستقر می‌شوند^[۲۲].

سپاه سفیانی در عراق با نیروی مقاوم خاصی روبه‌رو نمی‌گردد. تنها گروه اندکی به رهبری مردی عجم که از اهل کوفه‌است با او به مقابله می‌پردازند ولی فرماندهٔ ارتش سفیانی او و نیروهایش را در منطقه‌ای میان حیره و کوفه بقتل می‌رسانند^[۲۳].

تنها چند هفته بعد از سلطهٔ سفیانی، به او خبر می‌رسد که سپاهیان ایران برای پیوستن به سپاهیان مهدی شروع به حرکت به سمت عراق کرده اند^[۲۴]. نیروهای سفیانی در برابر آنها عقب نشینی می‌کنند و با آنها درگیر نمی‌شوند^[۲۴]. دلیل اصلی این عدم رویارویی این است که سفیانی می‌خواهد بعد از پیوستن نیروهای ایران و یمن به سپاه مهدی به آنها حمله کند و تمامی مخالفان را یک جا شکست بدهد^[۲۴].

فرو رفتن لشکر سفیانی در زمین

سفیانی برای گرفتن کعبه به سمت مکه می‌رود

حاکم حجاز که نمی‌تواند با سپاه حجت بن حسن (مهدی) مقابله کند از سفیانی می‌خواهد تا به کمک او بیاید^[۲۵]. سفیانی سپاه خود را دو قسمت کرده، نیمی را به شام و نیمی را به حجاز می‌فرستد^[۲۶]. سپاهیان او در ابتدا شهر مدینه را اشغال می‌کند و تمامی شیعیان شهر را قتل عام می‌کند^[۲۷] . دوازده هزار نفر از سپاهیان سفیانی سپس به سمت شهر مکه می‌روند^[۱۵]. آنگاه سپاهیان سفیانی که برای فتح مکه و کعبه به آن سو رفته‌اند در بیابان بیداء گرفتار حادثه‌ای عجیب می‌شوند و همگی به جز دو یا سه نفر درون زمین فرو می‌روند. ^[۲۸][۱۵]

بازگشت به شام

نبرد اهواز

نیروهای حجت بن حسن (مهدی) که به فرماندهی صالح ابن شعیب^[۲۹] در منطقهٔ کوه سفید در حوالی شهر استخر مستقر شده‌اند با بقایای سپاهیان سفیانی در عراق در جنگی که به نبرد اهواز معروف است می‌پردازند^[۲۹].

نبرد قدس

بعد از جنگ اهواز، سپاهیان ایران به همراه سپاهیان حجت بن حسن (مهدی) به سمت شام لشکرکشی می‌کنند^[۳۰] و در مرج عذرا در ۳۰ کیلومتری شهر دمشق اردو می‌زنند^[۳۰]. در این هنگام، سفیانی به ملاقات حجت بن حسن (مهدی) می‌رود و تسلیم می‌شود^[۳۱] اما در ادامه تحت تأثیر نزدیکان و پشتیبانانش از تسلیم شدن منصرف می‌شود، از دمشق عقب نشینی کرده و به رمله در فلسطین می‌رود^[۳۰]. صالح ابن شعیب همراه با سپاهیانش که در حدود یک میلیون نفر^[۳۲] هستند پس از گذشت از شام به فلسطین می‌روند و جنگ عظیمی میان آنان و سپاهیان سفیانی و پشتیبان‌های او در مناطق طبریه، صور، عکا و قدس در می‌گیرد که با شکست سفیانی به اتمام می‌رسد^[۳۲].

سرانجام قیام سفیانی

تصویری هوایی ساحل شهر طبریه

بعد از شکست‌های متعدد سپاهیان سفیانی، در جنگ‌های اهواز و قدس و حادثهٔ فرو رفتن سپاهیانش در زمین، او به دست یکی از سپاهیان حجت بن حسن (مهدی) دستگیر می‌شود و در کنار دریاچهٔ طبریه در ناحیهٔ ورودی قدس کشته می‌شود.^[۳۰]

دجال کیست؟

یکی از علائم ظهور حضرت مهدی (عج) که در برخی روایات، آن را از علائم حتمی برشمرده‌اند، خروج شخصی به نام «دجال» است.

دَجَل به معنای روکش کردن یک شئ است که باطن آن کم‌ارزش باشد ولی روی آن را زرق و برق داده یا طلاکاری کنند. بنابراین وقتی دجال را برای کسی به کار می‌برند یعنی آن شخص منافق، دروغگو و فریبنده است. البته معانی متعددی که گاه به ده معنا می‌رسد برای این واژه ذکر شده که به عنوان نمونه به یکی از آنها اشاره شد.

تاریخچه دجال به قبل از اسلام برمی‌گردد. در کتاب انجیل نیز نام دجال آورده شده است. از آیات انجیل می‌توان برداشت کرد که دجال به معنای دروغگو و گمراه‌کننده است، پس داستان خروج دجال و زنده بودنش در آن زمان هم در بین نصاری شایع بوده و در انتظار خروجش بوده‌اند.

در اسلام نیز سخن از دجال به میان آمده است و روایاتی در این موضوع از فریقین (شیعه و سنی) وارد شده است.

حضرت علی (ع) به نقل از پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «پیش از قیامت ده امر حتمی واقع می‌شود که خروج سفیانی و دجال از امور حتمیه‌ای است که اتفاق خواهد افتاد».

عده‌ای می‌گویند که نام دجال، صائد بن صید یا ابن صیاد است و برخی مخالف این امر هستند. دجال را در زبان‌های انگلیسی و فرانسه، «آنتی کریست» نامیده‌اند که به معنی دشمن و ضد مسیح است.

مولا امیرالمؤمنین علی (ع) می‌فرمایند: «او چشم راست ندارد و چشم دیگرش در پیشانی‌اش است. او مانند ستاره صبح می‌درخشد و چیزی در چشم اوست که گویی آمیخته به خون است. وی در یک قحطی سخت می‌آید و بر الاغ سفیدی‌ سوار است».

در صحیح مسلم نیز آمده است: «او مردی چاق، سرخ‌روی، با موی سر مجعد و اعور (چپ چشم) است و چشمش همچون دانه انگوری است که روی آب قرار گرفته باشد.»

امیرالمؤمنین علی(ع) در مورد مکان خروج دجال می‌فرمایند: «او از شهری (در آن سوی ماوراء النهرین) و قریه‌ای که معروف به یهودیه است بیرون می‌آید»

دجال در اسلام

در روایات اسلامی و روایاتی منتسب به محمد، پیامبر مسلمانان، یکی از نشانه‌های دوران ظهور و آخر الزمان خروج دجال است. ظهور دجال از نشانه‌های برپایی قیامت دانسته شده‌است. دجال فردی با یک چشم و صورتی کریه و موهایی تابداراست که بر پشانیش کلمه کفر حک شده است. دجال در آخرالزمان و پیش از قیام مهدی از شرق و احتمالاً از خراسان خروج می‌کند. او انجام کارهای شگفت‌انگیز و معجزاتی جمع زیادی از مردم را می‌فریبد. دجال در اورشلیم ادعای خدایی می کند. او سرانجام پس از حکمرانی به مدت چهل روز یا چهل سال به دست عیسی مسیح یا مهدی یا هر دوی آنها به هلاکت می‌رسد. تا زمان ظهور دجال او در جزیره ای در اقیانوس هند به سر می برد که از آن صدای موسیقی به گوش می‌رسد. روایات دیگری وجود دارد که در کوهی در جزیره‌ای در بند است و اهریمنان به او غذا می‌رسانند.^[۲]

دجال در روایات اهل تسنن

قسمت عمده روایات در مورد دجال را «احمد حنبل»در کتاب «مسند»و «ترمذی»در «صحیح»خود و «ابن ماجه»در «سنن»و «مسلم» در «صحیح» و «ابن اثیر»در«نهایه»از عبدالله بن عمر و ابوسعیدخدری و جابر ابن عبدالله انصاری نقل کرده‌اند.

«صائد بن صید» که در زمان محمد می‌زیسته و محمد او را از مصادیق دجال معرفی کرده‌است و چون بعداً از خروج دجال در آخرالزمان نیز خبر داده بعضیها گمان کرده‌اند دجال موعود همان «صائد بن صید» است و در نتیجه به زنده ماندن و طول عمر او قائل شدند.

بعضی از نویسندگان اسلامی نیز با توجه به ریشه لغت «دجال» آن را منحصر به یک فرد بخصوص نمی‌دانند بلکه آن را عنوانی می‌دانند کلی برای افراد پر تزویر حیله گر و حقه باز که برای فریب مردم از هر وسیله‌ای استفاده می‌کنند. دجال شخصی است که حق را با باطل آمیخته و از حق برای راهبرد اهداف شیطانی خود استفاده می‌کند.

دجال در روایت‌های شیعه

در روایت‌های شیعه نیز گفته‌های زیادی در مورد دجال به چشم می‌خورد و اینچنین گفته شده آست که وی در زمانی که مردم گناهان زیادی را انجام دهند و نیکی را بد و بدی را نیک بدانند، ظهور خواهد کرد.

از محمد درباره وی چنین گفته شده:^[۶][۷]

خداوند هیچ پیامبری را به رسالت برنگزید مگر آنکه قومش را از دجال ترسانید و خداوند آن را تا به امروز بر شما تاخیر انداخته و اگر امر بر شما مشتبه شد بدانید که پروردگار شما یک چشم نیست و دجال بر الاغی که فاصله دو گوشش یک میل است خروج می‌کند و بهمراهش بهشت و دوزخ و کوهی از نان و نهری از آب است و بیشتر پیروانش یهود و زنان و اعرابند و به همه کرانه‌های زمین بجز مکه و مدینه و حومه این دو شهر، گذر می‌کند.

واژه المسیح الدجال (در عربی به معنی مسیح دروغین) ۴۰۰ سال پیش از اسلام برای ترجمه (Mšīḥā Daggālā) از سریانی به عربی استفاده شده‌است؛ که معادل یونانی آن (antichristos) و معادل فارسی آن ضدمسیح است.^[۱] در روایات اسلامی دجال در آخرالزمان و پیش از قیام مهدی از شرق و احتمالاً از خراسان ظهور می‌کند.^[۲] او با انجام کارهای شگفت‌انگیز و معجزاتی جمع زیادی از مردم را می‌فریبد. دجال در اورشلیم ادعای خدایی می‌کند و سرانجام پس از حکمرانی به مدت چهل روز یا چهل سال به دست عیسی مسیح یا مهدی یا هر دوی آنها به هلاکت می‌رسد.^[۲]